Mural na osiedlu A
Mural na osiedlu A
Spośród osiedli nowotyskich szczególnie jedno warto polecić wszystkim miłośnikom historii, miejscowym i przyjezdnym: osiedle oznaczone literą A, nazywane też imieniem Anna. To niezwykły zespół zbudowany w latach 1951-1955, dziś już zabytkowy, bardzo charakterystyczny dla czasu, w którym powstawał. Wtedy właśnie, na początku lat 50. ubiegłego wieku, w Polsce doszła do głosu sztuka realnego socjalizmu. Wspomniane osiedle jest tym ciekawsze, że zachowało się w nieskażonej formie, bez śladów późniejszych przebudów czy plomb. Od osiedla A rozpoczęła się historia tak zwanych Nowych Tychów […] Osiedle A, najstarsze nowotyskie, intryguje – bo tchnie tu duch realnego socjalizmu. Odczytać go można w monumentalizującym planie, zwłaszcza części centralnej zespołu, w bogatym wystroju rzeźbiarskim, a także w detalu architektonicznym budynków. Ale studiując koncepcję urbanistyczną osiedla warto zwrócić uwagę nie tylko na cechy socrealizmu – także na takie walory, jak zrealizowany tam program społeczny. Można wtedy dostrzec, że tyskie osiedle A (czyli Anna) to jakby młodsza o pół wieku siostra Nikiszowca, najsławniejszego na Śląsku (a może w całej Polsce) osiedla robotniczego.

„A jak Anna. Wczoraj i dziś pierwszego osiedla „Nowych Tychów” autorstwa Marii Lipok-Bierwiaczonek, Muzeum Miejskie w Tychach.

Wydana kilka lat temu przez Muzeum Miejskie w Tychach, bogato ilustrowana archiwalnymi i współczesnymi fotografiami książka Marii Lipok-Bierwiaczonek opisuje historię najstarszego osiedla tzw. Nowych Tychów (początki budowy, pierwszych mieszkańców, miasteczko barakowe, przywołuje również sylwetkę prof. Tadeusza Teodorowicza-Todorowskiego, projektanta osiedla). Przekonuje też o wyjątkowości osiedla – tylko tutaj budynki i przestrzeń wokół osiedla tak licznie ozdobione są płaskorzeźbami, sgraffitami, rzeźbami.

Maria Lipok-Bierwiaczonek jest etnografem, doktorem nauk humanistycznych. W latach 1985 – 2004 pracowała w Muzeum Śląskim w Katowicach, gdzie była kierownikiem Działu Etnografii i kuratorem ds. historii i kultury regionu. W 2005 roku została dyrektorem Muzeum Miejskiego w Tychach. Jest autorką scenariuszy wystaw w Muzeum Śląskim w Katowicach i Muzeum Miejskim w Tychach, autorką wielu artykułów naukowych i popularnonaukowych oraz książek.

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *